Review Zeiss ZM Biogon 21mm/f4.5 op een Sony NEX


In mijn soort fotografie (architectuur en interieur) leer je wel om erg kritisch te zijn op de lenzen en sensors van camera's. Bij dat soort fotografie wil je de fijnste details kunnen laten zien in de gehele foto.

Via Cameraland.nl heb ik een Zeiss 21mm/f4.5 geleend om uitgebreid te testen op het Sony Nex systeem. Ik werk voor reportage's regelmatig met een Sony Nex5n en een Nex7. Als 21mm lens gebruik ik een Leica 21mm/f2.8 Elmarit. Dus ik heb goed vergelijkingsmateriaal.



Wat heb ik getest?
  • “look & feel” van de lens
  • vignettering en verkleuring van de lens
  • scherpte/details in het midden en de hoeken
  • praktijktest bij reportage/straatfotografie


Look & feel van de lens
De bouw is wat mij betreft zeer goed. Voelt robuust, stevig en degelijk gebouwd. De scherpstelring draait soepel zonder enige speling. De diafragmaring klikt goed in iedere positie. Je hebt echt kwaliteit in handen.


Vignettering en verkleuring van de lens
Groothoeklenzen (tot 35mm) die gemaakt zijn voor een Leica M-systeem hebben een groot probleem op camera's zoals de Sony Nex. Dit soort lenzen geven namelijk een enorme verkleuring en donker verloop in de hoeken. Dat heeft volgens zeggen te maken met de hoek van inval van het licht met M-mount lenzen. Leica camera's hebben daar een correctie voor. Behalve het donkere verloop en verkleuring kan er ook onscherpte optreden in de hoeken. Dus dat is het eerste wat ik onderzocht.


De vignettering en de verkleuring heb ik getest door een Expodisc voor de lens te houden en met gemiddelde lichtmeting een foto te nemen. Met de Zeiss lens op diafragma f4.5 krijg je dan een foto die er zo uitziet.



Dat zou eigenlijk in het meest ideale geval compleet grijs moeten zijn. Ook met de Leica lens krijg je dit idee. Dit is een mooie manier van testen voor alle soorten lenzen.

Maar hoe corrigeer je dat dan want een foto ziet er echt belabberd uit als je het zo laat. Daar is een oplossing voor; namelijk het programma CornerFix De bovenstaande foto laad je in het programma en die rekent uit hoe de donkere hoeken en de verkleuring opgelost kunnen worden. Dit wordt opgeslagen in een profiel. Dat profiel kan je over alle foto's heen laten gaan die je hebt gemaakt met de Zeiss 21mm. De bovenstaande testfoto heb ik over het profiel laten gaan en komt er dan keurig grijs uit te zien.





Verbazingwekkend hoe dit programma lensproblemen kan oplossen. Nadeel is dus dat je moet weten welke foto's gemaakt zijn met die lens en je die apart moet behandelen met CornerFix voordat je ze verder kan bewerken! En in de EXIF zie je niet welke lens is gebruikt als je geen NEX-lenzen gebruikt. Er zit niets anders op dan opschrijven of onthouden.


Scherpte/details
Ik heb de camera op een statief voor een muur gezet en m.b.v. inzoomen scherpgesteld. Om geen onscherpte te krijgen gebruik ik een draadloze afstandsbediening van Sony. Erg handig! Dit is de foto in zijn geheel.



Het midden is prima scherp, ongeveer dezelfde scherpte als de Sony 18-55 kitlens en de Leica 21mm. Naar de randen toe ga je merken hoe de lens enorm verzwakt en naar mijn mening te zacht wordt. Hier een screenshot met een vergelijking van de Zeiss lens geschoten op diafragma f4.5 en de andere op diafragma f8. Je ziet de rechter bovenhoek van de foto op 100% view in Lightroom.




Een enorm verschil in de hoeken. Als je met veel detail wilt werken zoals bij landschappen en architectuur moet je echt minimaal naar diafragma f8 gaan. Anders is de lens niet te gebruiken vind ik. De lens presteert ieder geval beter dan de kitlens maar een stuk minder dan de Leica 21mm. Die steekt er met kop en schouders boven uit.


Praktijktest reportage en straatfotografie
Tijd om de lens in praktijk te brengen bij een reportage en wat straatfotografie. Bij dit soort fotografie moet je snel kunnen lichtmeten en scherpstellen. Hieronder wat foto's tijdens mijn photowalk met de Zeiss 21 ZM.











Ondanks het vrij kleine diafragma van f4.5 kan je toch iets van onscherpte bereiken tussen voor- en achtergrond zoals bij de schaakfoto's. De schaakfoto's zijn allemaal op f4.5 en de buitenfoto's op f8. Als je onscherpte wilt helpt het ook wel een beetje dat de lens al erg zacht is aan de randen op diafragma f4.5. Dan is er al een onscherpte van zichzelf:-)

De lens heeft een mooi middencontrast waarmee je alle kanten op kan. Scherpstellen is heel erg moeilijk met groothoeklenzen en kleine diafragma's. De Nex heeft de mogelijkheid om op contrast scherp te stellen d.m.v. rode of witte lijntjes in het beeld. Is in dit geval niet betrouwbaar genoeg helaas. De beste methode is om snel even in te zoomen en scherp te stellen. Nadeel is dat je wat tijd verliest als je een bewegend onderwerp hebt.



Diafragmaschaal
Een andere methode die ik vaak gebruik bij straatfotografie is om gebruik te maken van de diafragmaschaal op de lens. Dit is een soort pre-focus. Meestal fotografeer ik op diafragma f8 en bepaal van tevoren wat mijn afstand ongeveer zou zijn tot mijn onderwerp.


Mensen op straat schiet ik meestal op zo'n 1,5 meter afstand. Je zet het midden van de schaal op 1,5 meter (het witte pijltje).

Als je dan diafragma f8 op de schaal afleest heb je een marge van 0,8 meter tot ongeveer 5 meter waarin alles nog redelijk scherp is. Zou je op diafragma f4.5 willen schieten wordt de het scherptegebied al een stuk kleiner van ongeveer 1 meter tot 3 meter. Je kan dus zelf je marge bepalen. Dan hoef je niet meer scherp te stellen en kan je snel reageren als je iets ziet wat je vast wilt leggen.





Conclusie
Een prachtige gebouwde super kleine lens. Ziet er mooi uit op de Sony Nex! Ideale onopvallende lens voor reportage's en vanaf diafragma f8 voor landschappen en architectuur. Voor donkere omstandigheden is het diafragma eigenlijk net even te klein, dan zou f2.8 idealer zijn. Maar dan betaal je ook vele malen meer. Een concurrent zou nog de nieuwe Sony Zeiss 24mm lens kunnen zijn. Die is geheel gemaakt voor de Sony Nex. De lens is dan wel gebonden aan het Nex-systeem. Zelf wil ik liever onafhankelijke lenzen zodat ik op ieder merk body kan overstappen. Zodra Sony of bijvoorbeeld Fujifilm met een full-frame sensor komt kan je de huidige Sony Nex lenzen niet meer gebruiken maar wel dit soort Leica M-lenzen! Een goede investering voor de toekomst.




Voordelen
  • zeer goed gebouwd
  • mooi contrast
  • onopvallende lens
  • prijs en kwaliteit redelijk in balans
  • nagenoeg geen chromatische abberatie


Nadelen
  • gebruiken van extra software om vignettering en verkleuring op te lossen
  • scherpstellen niet snel te doen (tenzij je de pre-focus methode toepast)
  • zonnekap moet je apart aanschaffen
  • erg onscherp in de hoeken bij f4.5 

Reacties